Οι «μικροί» Πανιώνιοι του Λεκανοπεδίου (2)

Από το Φοίνικα στον Πανιώνιο Καλλιθέας

Ο «Φοίνικας» Καλλιθέας λειτουργούσε ως ανεξάρτητος σύλλογος από τα προπολεμικά χρόνια αλλά επίσημα ιδρύθηκε το 1947. Έχει χρώματα πράσινο-άσπρο-μαύρο και σήμερα αγωνίζεται στο «Δημοτικό Γήπεδο Παραλίας Τζιτζιφιών», χωρητικότητας 700 θεατών. Ο Φοίνικας δεν συμμετείχε στη συγχώνευση του 1966 που δημιούργησε τον Γ.Σ. Καλλιθέα και ακολούθησε δική του πορεία. Από το 2008-09 αγωνίζεται στη Γ΄ κατηγορία της Ε.Π.Σ. Αθηνών. Το 2013 τερμάτισε 13^ος με 16β και 21-81 γκολ, που είναι η χειρότερη θέση των τελευταίων 50 ετών της ιστορίας του. Όμως, πριν από 20 χρόνια περίπου είχε παρουσία στη Δ΄ Εθνική για αρκετά χρόνια. Στα αξιοσημείωτα από το παρελθόν είναι πως από το 1996 ως το 2004 είχε μετονομαστεί σε «Πανιώνιο Καλλιθέας», είχε αλλάξει τα χρώματά του σε κυανέρυθρα και αποτελούσε θυγατρική ομάδα της ΠΑΕ Πανιώνιος. Ας δούμε την πορεία του.

Η προπολεμική περίοδος

Η ίδρυση του Φοίνικα Καλλιθέας ανάγεται στα 1924. Αγωνιστική δράση αναφέρεται για πρώτη φορά στις 12 Σεπτεμβρίου 1926, όταν ηττήθηκε με 2-0 από τον Φαληρικό Όμιλο: «Εις το γήπεδον του Παλαιού Φαλήρου εγένετο την παρελθούσαν Κυριακήν ο ποδοσφαιρικός αγών μεταξύ των ομάδων "Φαληρικού Κλουμπ" και "Φοίνικος" Καλλιθέας. Νικήτρια ανεδείχθη η πρώτη με τέρματα 2-0» (εφ. Αθλητικός Κόσμος, 19/9/1926). Δύο μήνες αργότερα αναφέρεται ως «Βυζάντιον τέως Φοίνιξ» με έδρα το «γήπεδον της Εσπερίας». Είχε πρόεδρο τον Α. Παυλίδη, ο οποίος ανακοίνωσε τη διοργάνωση ποδοσφαιρικού τουρνουά μη αναγνωρισμένων ομάδων. Το σωματείο είχαν δημιουργήσει Πόντιοι πρόσφυγες, γι’ αυτό επέλεξαν τα ονόματα «Φοίνιξ» (σύμβολο της αναγέννησης από τις στάχτες) και «Βυζάντιο». Ζούσαν στις ξύλινες παράγκες του προσφυγικού συνοικισμού που είχε δημιουργηθεί κοντά στο παλιό Σκοπευτήριο Καλλιθέας, στο οποίο είχαν γίνει τα αγωνίσματα σκοποβολής στις Ολυμπιάδες 1896 και 1906. Το 1928-1930 άρχισαν να ξηλώνονται οι παράγκες και να κτίζονται οι προσφυγικές κατοικίες. Ο συνοικισμός ονομάστηκε «Νέα Ζωή» και εκτεινόταν στην περιοχή των οδών Μυκηνών-Ηρακλέους-Φιλαρέτου-Δαβάκη ως τη λεωφόρο Συγγρού. Το 1930 που η ζωή των προσφύγων άρχισε να μπαίνει σε ένα ρυθμό αναφέρεται ξανά με το όνομα «Εθνικός Όμιλος Φοίνιξ Καλλιθέας» ή «Φοίνιξ Χαροκόπου». Είναι γνωστοί δύο αγώνες του: α)  νίκησε με 10-1 τον Ερμή Καλλιθέας (εφ. Πατρίς, 4 Ιαν. 1930, έπαιζαν οι Κρητικός, Παυλίδης, Παπαδόπουλος, Χριστίδης, Λαζαρίδης κ.ά.) και β) ηττήθηκε με 4-1 από τον Ελλήσποντο Αναστάσεως Πειραιά (εφ. Ακρόπολις, 1 Απρ. 1930). Το καλοκαίρι του 1930 οι ποδοσφαιριστές του αποχώρησαν ιδρύοντας την ομάδα «Αργοναύται (πρώην Φοίνιξ)», όνομα με το οποίο μετείχαν στο πρωτάθλημα Ανεξαρτήτων 1930-31 της εφ. «Βραδυνή» (φ. 12/8/1930).

Έτσι ο Φοίνικας τα επόμενα χρόνια είχε μόνο ομάδα βόλεϊ. Το 1936 από αθλητές της ομάδας βόλεϊ δημιουργήθηκε ξανά η ποδοσφαιρική ομάδα με πρωτοβουλία του προέδρου Σέραλη και του Ιωάννη Γουσάκη. Τη βασική ομάδα αποτελούσαν οι: Κυριάκος Χρυσοχόου (τερμ.), Πολυχρόνης Φωστηρόπουλος, Κων. Αναστασίου, Γουναρόπουλος, Παναγιώτης Χαλόφτης, Ελευθ. Τσιλιγγίδης, Λούης Ζαφειρίου, Χαρίλαος Σταυρόπουλος, Σπύρος Κασφήκης (αρχηγός), Μιχαήλ Πατρίκιος, Γεώργιος Σαμπλίδης. Στη Β΄ ομάδα έπαιζαν οι Ζαφειρίου, Καπίδης, Τζίμης Παυλίδης, Ελευθεριάδης, Σπαθόπουλος, Αποστολίδης, Ζαροτιάδης. Τη διετία 1936-38 μετείχε σε τουρνουά ανεξαρτήτων με ομάδες από Αρδηττό, Δουργούτι, Καλλιθέα, Ν. Σμύρνη. Σφαγεία, Πετράλωνα, Σούρμενα, Χασάνι (Ελληνικό), Βοτανικό κλπ. Παρά το ότι η Καλλιθέα είχε άκτιστες εκτάσεις, η ομάδα στερείτο γηπέδου και αγωνιζόταν στη Νέα Σμύρνη, στο χώρο που προοριζόταν για Στάδιο του Πανιωνίου, αποκτώντας έτσι δεσμούς με τη γειτονική συνοικία (εφ. Αθλητικόν Βήμα, 21 και 23/12/1938, δες τη φωτ.). Γι’ αυτό αργότερα οι καλοί παίκτες του μεταπηδούσαν στον Πανιώνιο, όπως ο Στάθης Μαυρίδης και ο τερματοφύλακας Κώστας Σαραλιώτης.

Η μεταπολεμική περίοδος

Το 1947 ο σύλλογος πήρε επίσημη μορφή ως «Π.Α.Ο. Φοίνιξ Καλλιθέας» και αγωνιζόταν στο πρωτάθλημα ανεξαρτήτων συλλόγων. Το 1949 εντάχθηκε στη Δόκιμη κατηγορία και το 1954-55 στην Δ΄ κατηγορία της ΕΠΣΑ. Σταδιακά ανέβηκε τις κατηγορίες και τη σεζόν 1959-60 αγωνιζόταν στην Β2΄ (τέταρτη κατηγορία της ΕΠΣΑ). Το 1959 προπονητής ήταν ο Πολύζος και στην ομάδα αγωνίζονταν οι: Γιώργος Φωκάς (τερμ.), Κ. Τσαλουκίδης, Κοσμάς Κυριαζίδης, Κλεομένης Γεωργαλάς (ο μετέπειτα διευθυντής-εκδότης της εφ. «Αθλητική Ηχώ»), Δημ. Καπίδης, Παν. Νικολάου, Σάββας και Γιάννης Χριστοφορίδης, Σπ. Σκρέκης, Γιάννης Καλλιφατίδης. Το 1961-62 εντάχθηκε στη νέα Β΄ κατηγορία (επίσης τέταρτη της ΕΠΣΑ). Το 1964 πήρε τον τίτλο της Β΄ και ανέβηκε στην Α2΄, έπειτα από συναρπαστική μάχη με την Αγ. Παρασκευή και τη Σπάρτα Πετραλώνων. Το 1966 ξεκίνησε μια προσπάθεια να συγχωνευτούν τα ποδοσφαιρικά σωματεία της συνοικίας: Έσπερος, Ηρακλής, Καλλιθαϊκός, Α.Ε. Καλλιθέας και Πυρσός, στην οποία αρχικά μετείχε και ο Φοίνιξ αλλά ενώ είχε συμφωνήσει και ο εκπρόσωπός του είχε υπογράψει το συμφωνητικό ίδρυσης της νέας ομάδας, τελικά υπαναχώρησε. Οι υπόλοιποι σύλλογοι ίδρυσαν τον Γ.Σ. Καλλιθέα, αλλά ο Φοίνικας συνέχισε μόνος του. Το 1966-67 ήταν 3ος στην Α2΄, έξι μόλις βαθμούς πίσω από τον πρωταθλητή ΠΑΟ Πατησίων, κάνοντας μια πολύ καλή σεζόν. Τη διετία αυτή στην ομάδα αγωνίζονταν οι: Οικονομόπουλος (τερμ.), Τσιλιπάνας, Μακρίδης, Σταυρίδης, Κυριφιάνης, Χαρίτος, Σκοπίδης, Παπαμίκος, Μομίτσας, Ταβλαδάκης, Ν. Σαραβάκος.

Μετά την αναδιάρθρωση που επέβαλε η δικτατορία το 1967-68, εντάχθηκε στη Β΄ ΕΠΣΑ, από την οποία το 1972 ανέβηκε στην Α΄ Αθήνας για πρώτη φορά στην ιστορία του, τερματίζοντας 2ος στον όμιλό του με παίκτη-προπονητή τον παλιό παίκτη του Πανιωνίου Γιάννη Γιαννακόπουλο. Στην ομάδα αυτή αγωνίζονταν επίσης οι: Παπαγιάκουμος (τερμ.), Λάσκαρης, Παπαδόπουλος, Κυριφίδης, Τζανετάκης, Νούσης, Σολεϊμέζης, Μακρίδης, Καστρίτσιος, Γαμβριάς, Αντωνίου. Παρέμεινε στην Α΄ τέσσερις σεζόν. Το 1976 υποβιβάστηκε λόγω χειρότερου συντελεστή τερμάτων από τη Δόξα Βύρωνα, με την οποία ισοβαθμούσε στην κρίσιμη 13^η-14^η θέση. Την επόμενη σεζόν ανέβηκε ξανά και έμεινε στην Α΄ ως το 1984 που υποβιβάστηκε στη Β΄. Το 1988 ανέβηκε πάλι στην Α΄. Η πορεία του συνέχισε να είναι ανοδική και το 1990 προβιβάστηκε στη Δ΄ Εθνική ως καλύτερη δευτεραθλήτρια των τριών ομίλων της Α΄ ΕΠΣΑ έπειτα από αγώνες μπαράζ. Ως τότε αγωνιζόταν στο Ελ Πάσο αλλά προς το τέλος της σεζόν μετακόμισε στο γήπεδο Ταύρου. Βασικοί συντελεστές της ανόδου ήταν ο βετεράνος ποδοσφαιριστής του Πανιωνίου Χρήστος Εμβολιάδης, ο τερματοφύλακας Νίκος Βαλλιάνος (πρώην του Αιγάλεω, Ολυμπιακού Βόλου, ΠΑΟ), οι σκόρερ Σαχσανίδης και Γουλάτης, ο Χαράλαμπος Χάιτας (γιος του Στάθη Χάιτα) και οι Αλεβιζάτος, Χριστοφορίδης, Σερπετζόγλου, Ερμείδης, Λιάπης, Καρακούσης, Βασιλειάδης, Καλλιφατίδης (δες φωτ.).

Η Δ΄ Εθνική είναι η ανώτερη κατηγορία που αγωνίστηκε στην ιστορία του. Έπαιξε πέντε συνεχόμενες σεζόν (1990-91 ως 1994-95). Είχε μέτριες παρουσίες, χωρίς να κινδυνέψει. Η καλύτερη του σεζόν ήταν το 1993-94 που τερμάτισε τρίτος με 62β (51-27 γκολ). Τη χρονιά που υποβιβάστηκε υπήρξε θύμα της μείωσης των ομίλων από οκτώ σε έξι. Έπεσε αν και τερμάτισε 10^ος με 61β (51-31 γκολ), μόλις δύο βαθμούς κάτω από τον έβδομο που σωνόταν.

Πανιώνιος Ν. Σμύρνης-Καλλιθέας

Μετά τον υποβιβασμό του από τη Δ΄ Εθνική, έπαιξε για μια σεζόν στην Α΄ Αθήνας και στη συνέχεια οι ανέκαθεν καλές σχέσεις του συλλόγου με τον Πανιώνιο έγιναν ακόμα πιο στενές. Το 1996 η ΠΑΕ Πανιώνιος μπήκε στη διοίκηση του Φοίνικα, ο οποίος μετονομάστηκε «Πανιώνιος Αθλητικός Σύλλογος Καλλιθέας - Ν. Σμύρνης» και άλλαξε τα χρώματά του σε κυανέρυθρα. Επί μία δεκαετία περίπου αποτέλεσε ένα είδος Β΄ ομάδας της ΠΑΕ Πανιώνιος, στην οποία αγωνίζονταν τα ταλέντα της ποδοσφαιρικής ακαδημίας του συλλόγου της Νέας Σμύρνης. Στη συνέχεια οι ταλαντούχοι παίκτες είτε προωθούνταν στην ομάδα του Πανιωνίου είτε δίνονταν σε άλλους συλλόγους.

Στα χρόνια της λειτουργίας του ως Πανιώνιος Καλλιθέας, μετείχε κανονικά στις διοργανώσεις της Ε.Π.Σ. Αθηνών. Αρχικά ήταν στην Α΄ κατηγορία, μα σταδιακά υποβιβάστηκε και το 2004 βρέθηκε στη Γ΄ κατηγορία. Στη συνέχεια η ΠΑΕ Πανιώνιος αποσύρθηκε από την ιδιοκτησία του συλλόγου, ο οποίος επανέκτησε το αρχικό του όνομα και τα παραδοσιακά πρασινόλευκα χρώματα. Ο νέος επίσημος τίτλος του είναι  «Α.Ο. Φοίνιξ Καλλιθέας».

Στην οκτάχρονη ιστορία του Πανιώνιου Καλλιθέας αναδείχθηκαν μερικοί αξιόλογοι ποδοσφαιριστές, διεθνείς με τις εθνικές ομάδες νέων και ελπίδων, που συνέχισαν στην ΠΑΕ Πανιώνιος και σε άλλους συλλόγους, όπως ο Βαγγέλης Μάντζιος (Παναθηναϊκός, Άιντραχτ, Ανόρθωση, ΟΦΗ, Ατρόμητος), ο Κώστας Κάφαλης (Ακράτητος, Ιωνικός) και ο Ηλίας Ιωάννου (Κέρκυρα, Αστέρας Τρίπολης, Ολυμπιακός Βόλου, Καβάλα). Επίσης, Κάτσικας (Καλλιθέα), Πέτρος Δημάκης (Θρασύβουλος, Αχαρναϊκός, Ηλιούπολη, Ασπρόπυργος), Λουκάς Παππάς (Αθηναϊκός).

 

Θοδωρής Μπελίτσος

Μάιος 2013

Πηγές

Ιστοσελίδα ΕΠΣΑ

Αρχείο εφημερίδας «Αθλητική Ηχώ»,

Αρχεία εφημερίδων Βουλής των Ελλήνων

Αναστασίας Λερίου «Ο ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ 1884-1925»

Ιστοσελίδα Έσπερου Καλλιθέας

Νίκου Νικολαΐδη, «Απ’ τη Γ΄ Εθνική στο Περιφερειακό (1965-2012)»