Η «Μπάρτσα» των νοτίων προαστίων!

Π.Α.Ο. Αγίου Δημητρίου

(γράφει ο Θοδωρής Μπελίτσος)

Ο Π.Α.Ο. Αγ. Δημητρίου αγωνίζεται σήμερα στη Β΄ κατηγορία της ΕΠΣΑ και γνωρίζει έντονο ανταγωνισμό από τη συμπολίτισσά του Θύελλα Αγ. Δημητρίου (έτος ίδρυσης 1966). Αλλά στο παρελθόν γνώρισε μεγάλες στιγμές και κυριαρχούσε στα νότια προάστια της Αθήνας, όπου ήταν γνωστός με το παρατσούκλι «Μπάρτσα» λόγω των κυανέρυθρων χρωμάτων του. Ιδρύθηκε το 1959 από τη συγχώνευση δύο παλιότερων σωματείων της περιοχής, του Ηρακλή και του Άρη Μπραχαμίου που είχαν τα στρατηγεία τους σε δυο κουρεία που απείχαν μόλις εκατό μέτρα! Το Μπραχάμι είναι από τα παλιότερα αθηναϊκά προάστια.

Δημιουργήθηκε στα μέσα του 19^ου αιώνα από εσωτερικούς μετανάστες κυρίως από τα Μέθανα, οι οποίοι αρχικά εργάζονταν ως κολλήγοι στα αγροκτήματα του Γερουλάνου, του Λουριώτη και του Βαυαρού Ερρίκου Σκιν. Σημείο αναφοράς της περιοχής ήταν ο ναός του Αγίου Δημητρίου που κτίστηκε το 1874. Το 1928 το χωριό μαζί με το γειτονικό Κατσιπόδι (σημερινή Δάφνη) αποτέλεσαν τον ενιαίο Δήμο Αγ. Δημητρίου, από τον οποίο μεταπολεμικά δημιουργήθηκαν οι ξεχωριστοί Δήμοι Δάφνης και Αγ. Δημητρίου (Μπραχαμίου).

Το 1928 από μια ποδοσφαιροπαρέα της περιοχής δημιουργήθηκε ο Άρης Μπραχαμίου, με χρώματα πρασινόλευκα και έμβλημα το στάχυ. Πρωτοπόροι ήταν οι Δημήτρης Τριανταφύλλου, τερματοφύλακας με το παρατσούκλι «Ζαμόρα», Αλέκος Στριγγάρης, Νότης Τζανέτος, Σωτήρης Μούρτος και ο κουρέας Βασίλης Βερέκος, το κουρείο του οποίου στη στοά της κεντρικής πλατείας αποτελούσε το στρατηγείο της ομάδας. Ο Άρης αποτελούσε την ομάδα των παλιών κατοίκων της συνοικίας, οι οποίοι αντιμετώπιζαν υπεροπτικά τους νεοφερμένους επαρχιώτες στο Μπραχάμι. Έτσι το 1938 μια παρέα επαρχιωτών της περιοχής δημιούργησε τον Α.Π.Ο. Ηρακλής. Είχε κιτρινόμαυρα χρώματα και έμβλημα τον ροπαλοφόρο ήρωα Ηρακλή. Ο Ηρακλής έδωσε τον πρώτο του αγώνα στις 23 Σεπτεμβρίου 1938 με την ΑΕ Κομνηνών Χασανίου (Ελληνικού) (σκορ: 1-1). Την ενδεκάδα αποτελούσαν οι: Βάλβης, Λέκκας, Τομαής, Κοκονδύλης (Τουλούμης), Χαραλάμπους, Βλάχος, Γιαννούλης, Κατσαμανής, Κυρίκος, Ρήγας Ι και ΙΙ (εφ. "Αθλητικόν Βήμα", 30/9/1938). Ακολούθησε ο πόλεμος και τελικά το σωματείο επισημοποιήθηκε το 1951. Στρατηγείο του Ηρακλή υπήρξε ένα άλλο κουρείο, του Φώτη Νικόλη, που βρισκόταν απέναντι από το ναό του Αγ. Δημητρίου και βασικά στελέχη του διάφοροι επαγγελματίες της ίδιας γειτονιάς, ο κρεοπώλης Χανιώτης, ο έμπορος Ντίντας, ο δικαστικός Σπαλιάρας και ο Παντελής Μπιρλής. Στα μέλη του πλειοψηφούσε το αριστερό πολιτικό στοιχείο.

Οι δυο ομάδες είχαν δικά τους γήπεδα σε διάφορες αλάνες της συνοικίας και οι αγώνες Άρη-Ηρακλή αποτελούσαν το γεγονός της χρονιάς. Συγκέντρωναν χιλιάδες θεατές και ο δήμαρχος Αγ. Δημητρίου αθλοθετούσε κύπελλο για το νικητή. Το 1958 στον μεταξύ τους αγώνα για τη Γ΄ ΕΠΣΑ που έγινε στο γήπεδο Βύρωνα κόπηκαν 4.000 εισιτήρια! Πιο δυναμική ομάδα ήταν ο Ηρακλής που εντάχθηκε πρώτος στην ΕΠΣΑ το 1954. Ακολούθησε ο Άρης ένα έτος αργότερα. Ο ανταγωνισμός δεν βοηθούσε καμιά ομάδα να ξεχωρίσει και ως το 1959 βρίσκονταν ακόμα στη Γ΄ κατηγορία. Έτσι στο τέλος της σεζόν 1958-59 οι δύο διοικήσεις προχώρησαν σε συγχώνευση, δημιουργώντας τον Π.Α.Ο. Αγίου Δημητρίου. Μεγάλη διαμάχη υπήρξε για τα χρώματα του νέου συλλόγου. Τελικά, επικράτησε η συμβιβαστική πρόταση να υιοθετήσουν τα κυανέρυθρα χρώματα του γειτονικού Πανιωνίου Ν. Σμύρνης, από τα οποία ο σύλλογος απέκτησε το προσωνύμιο "Μπάρτσα". Την  πρώτη ομάδα του συλλόγου που πήρε τον τίτλο της Γ΄ ΕΠΣΑ πετυχαίνοντας 93 γκολ αποτελούσαν οι Γεωργίου (τερμ.), Δεσύπρης, Τζαβάρας, Σαλταμανίκας, Σάλτας, Γ. Τριανταφύλλου, Γρ. Τρακάδας, Τάκης Κουτσουράκης, Σγουρός, Αντ. Δεδεγκίκας, Τ. Χρήστου.

 Ο Π.Α.Ο. άρχισε να ανεβαίνει σταδιακά τις κατηγορίες και το 1970 έφτασε για πρώτη φορά στην Α΄ ΕΠΣΑ. Αμέσως έγινε πρωταγωνιστής, με προπονητή τον Ηλία Ρωσίδη, και δύο συνεχόμενες χρονιές διεκδίκησε την άνοδο στη Β΄ εθνική μέσω του ειδικού πρωταθλήματος, την οποία το 1974 έχασε στα πέναλτι από το Μοσχάτο. Ως τότε περιφερόταν από γήπεδο σε γήπεδο, σε Καλαμάκι, Τράχωνες και σε μια κατηφορική αλάνα στο ρέμα της Πικροδάφνης. Το 1972 διαμορφώθηκε ο χώρος του σημερινού γηπέδου στην αρχή της οδού Καλαμακίου. Έτσι ο σύλλογος απέκτησε έδρα αλλά και τη φήμη σκληροτράχηλης ομάδας, σε σημείο που έγινε σάτιρα από το Μίμη Φωτόπουλο στην επιθεώρηση: «Θες να φας ξύλο; Πήγαινε στο Μπραχάμι να παίξεις μπάλα»!

Το 1975 έφτασε το πλήρωμα του χρόνου. Κατέκτησε τον τίτλο της ΕΠΣΑ και την άνοδο στη Β΄ εθνική. Βασικά στελέχη εκείνης της περιόδου υπήρξαν οι Μπόγρης (τερμ.), Κολιανός, Ολύμπιος, Κατσιρμάς, Κορωνέλλος, Ντούνας, Φλώρος, Μανώλης, Δαβαρίας, Φωτουλάκης, Γρηγορακάκης, Πάτσης, Μπόκολας, Φραγκάκης, Κανέλλος, Ξύδας, Δουλμούσης. Υποβιβάστηκε αμέσως παρά την ενίσχυση από έμπειρους παίκτες όπως ο Καπαματζιάν, ο Καπώνης, ο Καραπουλιτίδης κ.ά. Ακολούθησε ανανέωση και το 1977 επανήλθε στη Β΄ Εθνική κάνοντας το νταμπλ. Με προπονητή τον Κεφαλίδη κέρδισε το πρωτάθλημα και το κύπελλο της ΕΠΣΑ και στη συνέχεια το ειδικό πρωτάθλημα ανόδου έπειτα από συγκλονιστική μάχη με τον Ολυμπιακό Λουτρακίου. Υποβιβάστηκε ξανά αλλά βρήκε θέση στην Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική κατηγορία, όπου αγωνίστηκε για τέσσερις σεζόν ως το 1982.

Ακολούθησε μια 15ετία στο αθηναϊκό πρωτάθλημα ως το 1999, όταν κατέκτησε τον τίτλο στον όμιλό του και ανέβηκε στη Δ΄ Εθνική. Εκεί πρωταγωνίστησε επί τρεις σεζόν και το 2002 ανέβηκε στην επαγγελματική Γ΄ Εθνική. Παράλληλα το 2000 κατέκτησε το κύπελλο της ΕΠΣΑ. Το 2002 μετατράπηκε σε Π.Α.Ε. Σταθεροποιήθηκε στην κατηγορία και το 2007 πήρε τον τίτλο του νοτίου ομίλου και την άνοδο στη Β΄ Εθνική. Όμως, δεν άντεξε τα ύψη του επαγγελματισμού. Ακολούθησαν συνεχόμενοι υποβιβασμοί που οδήγησαν το σύλλογο ξανά στην ΕΠΣΑ το 2010 και στη Β΄ της ΕΠΣΑ το 2012. Την πρωτοπορία στη συνοικία έχει πάρει η Θύελλα Αγ. Δημητρίου, η οποία πρωταγωνιστεί στην Α΄ κατηγορία ενώ η θρυλική Μπάρτσα ανασυντάσσεται για μελλοντικές επιτυχίες.

Πηγές:

Βασίλης Καρδάσης, «Από το Μπραχάμι στον Άγιο Δημήτριο».

Αρχεία εφημερίδων Εθνικής Βιβλιοθήκης και Βουλής των Ελλήνων.

Αρχείο εφημερίδας «Αθλητική Ηχώ».

Θοδωρής Μπελίτσος

Απρίλιος 2013